Dowiedz się, co przygotowaliśmy dla Ciebie na tym blogu!

Odprawa pośmiertna jeszcze bardziej nietrywialna

O znaczeniu i problemach z rezerwami na odprawy pośmiertne pisaliśmy już na naszym blogu we wpisie Rezerwa, o której często się zapomina prawie rok temu, gdy w Polsce był już ogłoszony stan epidemii COVID-19.

Jako przyczyny braku wyceny aktuarialnej rezerw na odprawy pośmiertne w Jednostkach wskazywaliśmy, że ta odprawa na ogół jest po prostu pominięta w regulaminach wynagradzania, oraz że łatwo umyka w Jednostkach, w których do tej pory nikt nie umarł, gdy nigdy wcześniej nie wypłacano takiego świadczenia lub gdy świadczenie pośmiertne ostatni raz zostało wypłacone kilka lat wcześniej.

Dodatkowe pesymistyczne wnioski

Na podstawie doświadczeń ostatniego roku można wyciągnąć dodatkowe wnioski i to o dużej wadze.

Otóż w ciągu tego roku znacznie więcej podmiotów stanęło przed niespodziewanymi i wysokimi wypłatami odpraw pośmiertnych. Wynika to z podwyższonej śmiertelności w wyniku pandemii oraz wciąż częstego uchybienia polegającego na braku rezerw na takie świadczenie pracownicze. Z kolei wysokość odpraw pośmiertnych trywialna nie jest, ponieważ może wynosić nawet tyle samo co sześciomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat. Zauważmy zatem, że odprawa pośmiertna często ma znacznie wyższą wartość niż odprawy emerytalna/rentowa gwarantowane przez Kodeks pracy, o których pracodawcy znacznie częściej pamiętają.

Zalecenia standardów

Ustawa o rachunkowości (dalej: UoR) nie wymienia wprawdzie wprost świadczeń, na które należy tworzyć rezerwy, ale wskazuje na wszystkie tzw. obowiązkowe świadczenia odroczone. Wśród nich niewątpliwie jest odprawa pośmiertna wynikająca z art. 93 Kodeksu pracy.

Co do zasady, UoR nakłada obowiązek tworzenia rezerw pracowniczych i dokonywania biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów, choć niektóre podmioty są wyłączone z tego obowiązku (np. organizacje pozarządowe, podmioty spełniające warunku małej jednostki, jednostki budżetowe).

Rezerwy pośmiertne (nie)istotne w bilansie

Bez względu na wymogi UoR, w wielu Jednostkach panuje pogląd, że rezerwy na odprawy pośmiertne są w ich bilansie nieistotne, zatem nie muszą ich w ogóle tworzyć. Wprawdzie taki stan jest możliwy, ale wymaga weryfikacji i to w naprawdę szerokim ujęciu. Mianowicie według UoR (art. 4 pkt. 4a):

Nie można uznać poszczególnych pozycji za nieistotne, jeżeli wszystkie nieistotne pozycje o podobnym charakterze łącznie uznaje się za istotne.

Czyli istotność rezerw pracowniczych w bilansie należy weryfikować w odniesieniu do wszystkich świadczeń pracowniczych łącznie, ponieważ może się okazać, że kilka trywialnych rezerw na poszczególne świadczenia pracownicze łącznie daje wartość zdecydowanie większego rzędu i stają się już one istotne bilansowo.

Pod kontrolą

Poziom rezerw aktuarialnych na świadczenia pracownicze charakteryzuje się dosyć dużą dynamiką. Z tego powodu przepisy nakazują jego aktualizację nie rzadziej niż na każdy dzień bilansowy i zalecają korzystanie z usług licencjonowanego aktuariusza.

Podobnie decyzji o odstąpieniu od tworzenia rezerw pracowniczych (np. pośmiertnej) nie podejmuje się raz na zawsze. Założenia wymaganej przez standardy metody Prognozowanych Uprawnień Jednostkowych (Projected Unit Credit) powodują, że rezerwy pracownicze (zwłaszcza przy młodej wiekiem i stażem kadrze) mogą być najpierw względnie niskie, ale z czasem bardzo szybko przyrastają. W związku z tym aktuariusze zalecają by aktualizacja stanu rezerw i ponowna ocena sytuacji były dokonywane nie rzadziej niż co 2-3 lata.

W bieżącej niestabilnej sytuacji społeczno-gospodarczej jeszcze bardziej jest uzasadniona gruntowna ocena poszczególnych pozycji w bilansie, w tym specjalistyczna analiza aktuarialnego poziomu rezerw pracowniczych. Wtedy te ewentualne niespodziewane i nietrywialne wypłaty świadczeń pracowniczych będą mniejszym zaskoczeniem finansowym.

Więcej o charakterystyce odpraw pośmiertnych można przeczytać na przykład na naszej stronie Rezerwy na odprawy pośmiertne.

Chciałbyś rozpocząć z nami współpracę?

Chętnie przedstawimy Ci naszą ofertę. Wystarczy, że klikniesz przycisk "Proszę o ofertę!" i uzupełnisz znajdujący się tam prosty formularz ofertowy. To tylko pół minuty! Sprawdź nas! Warto!

Przewiń do góry