Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych podstawą tworzenia odpisu na Fundusz jest:
przeciętne wynagrodzenie miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu stanowiło kwotę wyższą.
Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat ta podstawa była wielokrotnie „zamrażana”, co oznacza, że nie była aktualizowana zgodnie z pierwotnym założeniem, lecz nawet kilka lat z rzędu była pozostawiana bez zmian. Na przykład, w latach 2011-2016 (czyli przez 6 lat), obowiązywało przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej z drugiego półrocza 2010 roku (2917,14 zł). W trakcie kolejnych 7 lat (2017-2023) kilkukrotnie i skokowo „odmrażano” podstawę tworzenia Funduszu, by wreszcie w 2024 roku „dogonić” wartość domyślną, czyli przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2023 roku (6445,71 zł).
W kolejnych latach wielokrotnie komentowaliśmy tę sytuację, ostatnio we wpisie: Podstawa odpisu na ZFŚS w 2024 – zapowiedź pełnego odmrożenia.
W ubiegłym roku podstawą było przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2021 roku (5104,90 zł). W związku z tym ostatni faktyczny wzrost podstawy odpisu na Fundusz jest rekordowo wysoki, ponieważ wynosi aż 26,3%.
W kontekście rezerw aktuarialnych na odpis na Fundusz należy wymienić kilka ważnych faktów:
- z powodu „zamrażania”/”odmrażania” podstawy, w ostatnich latach dużą trudnością było ustalenie prognozowanego wzrostu ww. podstawy (kluczowego parametru modelu wyceny rezerw). Obserwowaliśmy okresy, w których wzrosty po prostu nie realizowały się, w innych momentach przyrosty wynosiły nawet ponad 20% (w roku 2020 oraz 2024);
- w najbliższych wycenach rezerwy na odpis na Fundusz dla byłych pracowników najprawdopodobniej istotnie wzrosną ze względu na faktyczny (i długo niepewny) wzrost podstawy tego świadczenia w 2024 roku;
- jeżeli podstawa odpisu na Fundusz będzie aktualizowana zgodnie z pierwotnymi zapisami ustawy (czyli każdego roku), to oszacowanie prognozowanego wzrostu będzie łatwiejsze, a prognozy rezerw bardziej wiarygodne.