Proces wdrażania Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) dobiega w tym roku końca. W ostatniej, IV fali wdrażania, do programu ma przystąpić ok. 850 tys. małych firm oraz instytucji publicznych.
W tym roku w pierwszej kolejności do programu przystąpiły jednostki sektora publicznego, które musiały podpisać umowy o zarządzanie PPK do 26 marca. Najmniejsze firmy, zatrudniające do 19 pracowników, mają wydłużony termin wdrażania programu – umowy o zarządzanie miały podpisać do 23 kwietnia, a umowy o prowadzenie do 10 maja 2021 r.
Szacuje się, że firmy wdrażające program w IV fali, zatrudniają łącznie ok. 6 mln pracowników.
Podsumowanie programu
Pracownicze Plany Kapitałowe mają uzupełnić dotychczasowy system emerytalny w Polsce, zapewniając dodatkowe oszczędności dla przyszłych emerytów, po osiągnięciu przez nich 60. roku życia (w przypadku mężczyzn nie jest to wiek tożsamy z wiekiem emerytalnym). Ustawę o wdrażaniu PPK prezydent Andrzej Duda podpisał w listopadzie 2018 r., a pierwsza fala wdrażania programu rozpoczęła się pod koniec 2019 r.
W I fazie do PPK przystępowało około 4 tys. największych przedsiębiorstw, a w II i III fali, które z uwagi na sytuację pandemii Covid-19 zostały połączone, około 60 tys. firm z sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Partycypacja w tych etapach wynosiła odpowiednio około: 40% oraz 23%.
Jest to znacznie mniej niż początkowo zakładano – do czego w głównej mierze przyczynił się kryzys w gospodarce, wywołany pandemią oraz wynikające z niej problemy informacyjne. Zeszłoroczny czas wdrażania programu był trudny, ponieważ wiele przedsiębiorstw znalazło się w niepewnej sytuacji finansowej z powodu wprowadzanych obostrzeń. Do tego dochodziła nierozwiązana sytuacja z przekształceniem OFE i napięcia polityczne, które odbijały się na decyzjach i nastrojach pracowników. Znaczącym czynnikiem był też brak wiedzy na temat reformy – pandemia ograniczyła planowane szkolenia i konferencje na temat PPK.
Zakłada się, że partycypacja we wszystkich czterech etapach łącznie wyniesie około 25-30%, czyli o10-15 punktów procentowych mniej niż szacowano wprowadzając reformę. Są jednak nadzieje, że partycypacja będzie stopniowo rosła, w miarę jak sytuacja gospodarcza i polityczna w Polsce zacznie się normować (w podobnych programach emerytalnych wprowadzonych w innych krajach partycypacja rosła z czasem, aż do osiągnięcia w niektórych z nich poziomu ponad 80% uprawnionych, co wiąże się bezpośrednio z niskimi świadczeniami emerytalnymi wynikającymi z innych programów emerytalnych).
Do udziału w programie uprawnionych jest około 11,5 mln pracowników. Polski Fundusz Rozwoju zakłada minimalny cel rzędu 3-3,5 mln uczestników po zakończeniu wdrażania reformy. Skala zgromadzonych aktywów przekracza już 4 mld zł, a fundusze zarządzających uzyskują dobre wyniki inwestycyjne. Przeciętny uczestnik mógł w zeszłym roku nawet podwoić swoje aktywa.
Długoterminowy cel reformy emerytalnej to 8 mln uczestników PPK i PPE (partycypacja na poziomie 70% uprawnionych), około 8-10 mld zł rocznej składki oraz uświadomienie społeczeństwu konieczności odkładania dodatkowej dobrowolnej składki emerytalnej w PPK lub PPE .